vrijdag 10 augustus 2007

We dóén maar wat

Voor mij komt een van de meest inspirerende uitspraken van de afgelopen tijd van Ap Dijksterhuis. Hij is sociaal psycholoog en houdt zich bezig met de moderne variant van het onbewuste. Ik sprak met hem om een of andere reden (dan weten jullie dat ook weer) en hij zei: 'Wij mensen dóén maar wat en achteraf verzinnen we er mooie verhalen bij.' We weten totaal niet wat ons beweegt, het gebeurt allemaal onbewust. En dat is maar goed ook, want als we het aan ons bewuste overlaten, lopen we een grote kans dat we de verkeerde kant op worden gestuurd.
Hij zoog dit niet uit zijn duim, hij had er wetenschappelijk bewijs voor en hij schreef er een boek over dat in september uitkomt.
Als we een belangrijke keuze moeten maken, moeten we er vooral niet te veel over nadenken. Hij zei: verzamel voldoende informatie, denk: hier moet ik toch een beslissing over nemen en ga dan iets anders doen. Níet meer aan denken. Want doe je dat wel, dan maak je waarschijnlijk de verkeerde keuze. En daar krijg je spijt van.
Voilà.
Voor de zekerheid vroeg ik ook: 'Maar hoe kies je tussen een broodje ham en een broodje kaas?'
Hij haalde zijn schouders op. 'Dat was niet zo'n belangrijke beslissing,' zei hij voorzichtig.
'Maar je kunt er wel behoorlijk spijt van krijgen,' zei ik.
'Tja,' zei hij. (Het gesprek liep een beetje dood.)
In dit geval blijf ik dus maar bij mijn oude strategie. Ga met een flexibel iemand op het terras zitten. Bestel wat hij niet bestelt, en als je spijt krijgt, ruil de bestelling om.
Dat kun je tot drie keer doen, is mijn ervaring. Dan wil je gezelschap zijn eigen broodje kunnen opeten.

16 opmerkingen:

Niki zei

Zeg maar tegen Ap dat hij goed is. Hij heeft gelijk. Proefondervindelijk uitgevonden. Dus nu ga ik weer naar m'n instincten luisteren. :-)

Anoniem zei

Over het 'onbewuste' van ons handelen:

Pierre Bourdieu maakt een onderscheid tussen cultuur als opus operatum (cultuur als een geheel van min of meer uitgekristaliseerde betekenisssen) en cultuur als modus operandi (cultuur zoals het functioneert 'in de lichamen', dus op het niveau van het menselijk individu). Dat laastste is een veel diffuser geheel, aldus Bourdieu. Het gaat daarbij om onbereflecteerde perceptie- en classificatieschema's die het alledaagse handelen begeleiden).

Dit geldt dus ook voor de keuze van broodbeleg.

Anoniem zei

Pierre Bourdieu, die heeft toch Paulus de Boskabouter geschreven?

Flopke zei

Helder, dr. Swinkels: Maar eh, moet het dan kaas of ham zijn?

Flopke zei

Marina: Paulus de Boskabouter is van Jan van Oort. (Maar Bourdieu rookte wellicht graag een pijpje. Daar wil ik vanaf wezen.)

En Niki: bij veel mensen ging het altijd al goed. Ik vrees dat wij ons verzet moeten opgeven.

Niki zei

Afgesproken!

Anoniem zei

Flopke, wanneer vertel je weer eens over je opa?

Flopke zei

Wat zal ik dan eens over opa vertellen, Bertje?

Anoniem zei

Nou bijvoorbeeld of ook hij niet kon kiezen. En dat uitgelegd in de vorm van een anekdote waarin je je verhaal niet door de waarheid laat verpesten. Je blog is echt weer toe aan een mooie story à la die over de lege stoel van opa bij Van der Valk.

Flopke zei

Ok Bertje, ik werd bevangen door een Interessante Gedachte en liet me even meeslepen. Morgen zal ik weer iets vertellen. Misschien wel over Theo. Even een jeugdfoto scannen.

Karin zei

Theo? DE Theo?? Ja ja Flopke, vertel ons over Theo!

Flopke zei

Ja, Karin, Dé Theo...

Anoniem zei

Ja, wij doen maar wat. Ik geloof dat helemaal. Ik zeg: We doen wat we niet laten kunnen. Iets laten is veel moeilijker dan iets doen. In een interview in de NRC met 'emotioloog' Nico Frijda (dat ik bewaard heb voor je) vertelde deze dat hij steeds meer terugkeerde naar de theorie van de emotie als 'oproer'. Tegen dat oproer zijn we rationeel niet zo bestand. En wat betreft de keuzestress: gewoon door laten zieken. Dan komt er vanuit het onbewustzijn vaak een oplossing. Herinner je je hoe wij laatst bij die Italiaan nog voor hij helemaal was uitgesproken,in koor riepen:'Het verrassingsmenu graag!' Zo erg vonden we het om weer helemaal die riedel van in pijnboompitten gemarineerde Toscaanse honde-oortjes op een bedje van apekool te moeten uitzitten. Laat staan dat we de kaart ter hand namen.

Flopke zei

O ja, DaPiet, those where the days. Het verrassingmenu, een oplossing voor veel problemen. En allemaal hetzelfde, dan hoefde ik met niemand te ruilen! (Jullie keken wel uit.)

Anoniem zei

Theo, één van de intrigerendste levens 'in de kast'.

Pieter de Rijk zei

Nou, dat wilde ik net zeggen Flop, het helpt enorm als je precies bestelt wat een ander bestelt, dan kun je namelijk veel moeilijker spijt krijgen. En als het toch een misser is, is het een solidaire misser. Dus: gewoon allemaal het verrassingsmenu bestellen!